بیماری لثه یا همان بیماری پریودنتال، یک مجموعه از اختلالات لثه و ریشه دندان ها است که ممکن است بر روی دندان ها تأثیر بگذارد. این بیماری از طریق تجمع باکتری‌ها در محیط دهانی ایجاد میشود. در ابتدا، باکتری‌ها تشکیل یک لایه نازک به نام پلاک دهانی می‌دهند. اگر پلاک به مدت زمان طولانی بر روی دندان ها بماند و تحت تأثیر عوامل مختلفی نظیر غذاهای شیرین، بی‌توجهی به بهداشت دهان و… قرار گیرد، می‌تواند به یک مرحله بیماری لثه تبدیل شود.
علائم بیماری لثه شامل خونریزی لثه، قرمزی و ورم لثه، بوی بد دهان و کشیدگی لثه از اطراف دندان ها می‌شوند. اگر این بیماری درمان نشود، ممکن است به بیماری پریودنتیت (آسیب به ریشه دندان ها) منجر شود و در نهایت باعث از دست رفتن دندان ها گردد. بنابراین، بهداشت دهان منظم، استفاده از مسواک و نخ دندان، و مراجعه به دندانپزشک برای چکاپ‌های دوره‌ای می‌تواند به پیشگیری و مدیریت بیماری لثه کمک کند.
دلایل بیماری لثه
بیماری لثه یک بیماری التهابی است که تأثیر مستقیم بر لثه و ساختارهای حاشیه دندان ها دارد. دلایل بوجود آمدن این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تجمع پلاک‌ها: پلاک‌ها لایه‌ای نرم است که از باکتری‌ها، مواد غذایی، و مواد آلی تشکیل شده و روی دندان‌ها به وجود می‌آید. اگر پلاک‌ها بر روی دندان‌ها تجمع کنند و از دندان‌ها حذف نشوند، باعث تحریک لثه می‌شوند و می‌توانند به التهاب لثه منجر شوند.
- عدم بهداشت دهان: نقص در بهداشت دهان، از جمله عدم شستشوی صحیح دندان‌ها، استفاده نادرست از مسواک و مصرف ناکافی نخ دندان، باعث افزایش تجمع پلاک‌ها و افزایش خطر ابتلا به بیماری لثه میشود.
- عوامل محیطی: عواملی مانند سیگار، استفاده از تنباکو، استرس، و عدم کنترل بر بیماری‌های مزمن مثل دیابت نیز ممکن است خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش دهند.
- ژنتیک: برخی از افراد به دلیل ژنتیکی به‌طور معمول حساسیت بیشتری نسبت به بیماری‌های لثه دارند.
- تغذیه نامناسب: رژیم غذایی با کمبود مواد مغذی مانند ویتامین C و کلسیم می‌تواند باعث ضعف لثه شود و بیماری لثه را تسهیل کند.
- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی مانند دوران بارداری، دوران قاعدگی، و بالا رفتن هورمون‌های جنسی، ممکن است بر لثه تأثیر بگذارند و خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش دهند.
ترکیب این عوامل می‌تواند به وقوع بیماری لثه منجر شود. بهداشت دهان منظم، استفاده از مسواک و نخ دندان، و مراقبت‌های دوره‌ای از جمله جرم گیری دندان توسط دندانپزشک، می‌توانند از ایجاد و پیشرفت این بیماری جلوگیری کنند.
درمان بیماری لثه (پریودنتال) از چه روش هایی صورت می گیرد؟
درمان پریودنتال معمولاً به دو دسته تقسیم میشود: درمان غیرجراحی و درمان جراحی. این درمان‌ها بستگی به شدت و نوع بیماری لثه دارند.
- درمان غیرجراحی:
- جرم گیری (اسکیلینگ): این روش شامل حذف زمینه‌های سخت و نرم از سطح دندان و لثه میشود.
- روش‌های اصلاح مهارت‌های بهداشت دهان: آموزش بهداشت دهان و توسعه مهارت‌های اصلاحی برای حفظ بهداشت لثه.
- استفاده از داروها: ممکن است داروهای ضد باکتریایی یا داروهای ضد التهاب برای کنترل عفونت و التهاب درمانی مورد استفاده قرار گیرند.
- درمان جراحی لثه:
- در این روش، جراحی برای حذف بافت زیاد لثه انجام میشود و لثه به دندان متصل میشود تا فرایند بهبود سریع‌تر صورت گیرد.
- جراحی پریودنتال: این جراحی شامل حذف بافت‌های آسیب دیده و بهبود توپوگرافی لثه است.
- جراحی افزایش میزان بافت لثه: در برخی موارد، نیاز به افزایش بافت لثه برای پوشش دندان‌ها و جلوگیری از تراکم لثه وجود دارد.
در هر صورت، تشخیص و تدوین برنامه درمانی توسط یک دندانپزشک پریودنتال متخصص انجام میشود، و بسته به شدت بیماری و عوامل مرتبط، نوع درمان مورد نیاز تعیین میشود. همچنین، پس از درمان، بهداشت دهان منظم و مراقبت‌های مناسب لازم است تا از بازگشت بیماری جلوگیری شود.
چه کنیم تا دچار پریودنتال نشویم؟
برای جلوگیری از دچار شدن به بیماری لثه (پریودنتال)، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- شستشوی دهان منظم: دندان‌ها را دو بار در روز با مسواک معمولی یا مسواک الکتریکی تمیز کنید. همچنین، از مصرف نخ دندان به منظور پاکسازی میان دندان‌ها استفاده کنید.
- انتخاب محصولات بهداشتی دهان: از محصولات بهداشتی دهان با فرمولاسیون مناسب برای جلوگیری از بیماری‌های لثه استفاده کنید. معمولاً مسواک‌ها و خمیردندان با عنوان “ضد پلاک”” مناسب هستند.
- پیشگیری از تراکم پلاک: مصرف مواد غذایی که به تراکم پلاک افزوده نشود، می‌تواند به پیشگیری از بیماری لثه کمک کند. مصرف میوه‌ها، سبزیجات، و میان وعده‌های سالم می‌تواند به این منظور کمک کند.
- کنترل قند: اگر دارای دیابت یا مشکلات دیگری مانند مقاومت به انسولین هستید، باید قند خون خود را کنترل کنید. افزایش قند خون ممکن است خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش دهد.
- قطع از سیگار: سیگار زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌های لثه است. ترک سیگار می‌تواند به بهبود سلامت لثه و دهان کمک کند.
- مراقبت‌های دوره‌ای: در دوره‌های منظم به دندانپزشک مراجعه کنید تا پلاک و سنگ دندانی حذف شود و همچنین سلامت دهان و لثه‌های خود را بررسی کرده و حفظ کنید.
- تغذیه سالم: تغذیه به موازات سلامت دهان نقش مهمی دارد. مصرف مقدار کافی از ویتامین C و آهن، که برای سلامت لثه مهم هستند، را در نظر بگیرید.
- کنترل استرس: استرس می‌تواند بر تعادل بدن و دهان تأثیر بگذارد. فعالیت‌های تفریحی و مدیریت استرس می‌تواند به بهبود سلامت لثه کمک کند.
با انجام این تدابیر، می‌توانید احتمال ابتلا به بیماری لثه را کاهش دهید و دهان و لثه‌های سالمی خود را حفظ کنید.
علائم بیماری لثه (پریودنتال)
پریودنتال ممکن است با علائم مختلفی همراه باشد. در ادامه، برخی از علائم رایج این بیماری ذکر شده‌اند:
- خونریزی لثه:
- خونریزی لثه هنگام شستشوی دندان یا مصرف غذا ممکن است یکی از نشانه‌های ابتلا به بیماری لثه باشد.
- تورم و قرمزی لثه:
- لثه‌های قرمز، ورم کرده یا حتی دردناک می‌توانند نشانگر التهاب و عفونت در منطقه باشند.
- درد یا حساسیت لثه:
- حساسیت لثه به لمس، فشار یا در طی فعالیت‌های روزانه نظیر خوردن ممکن است بیانگر مشکلات لثه باشد.
- بوی بد دهان:
- بوی بد دهان ممکن است از ناحیه لثه ناشی شده و نشانگر وجود عفونت یا بیماری باشد.
- باز شدن فاصله بین دندان‌ها:
- التهاب لثه می‌تواند باعث باز شدن فواصل بین دندان‌ها شود.
- تغییرات در ظاهر دندان‌ها:
- ممکن است دندان‌ها کمی تغییر طاهر دهند که این موضوع نشانه‌ای از افت قوسی لثه باشد.
- افزایش بلندی دندان:
- به دلیل کاهش پیوستگی لثه، ممکن است قسمت زیرین دندان‌ها بیشتر به نمایش درآید و دندان‌ها ظاهراً بلندتر به نظر بیایند.
- افزایش حساسیت دندان:
- حساسیت دندان نیز ممکن است به علت مشکلات لثه ناشی شود.
همچنین مهم است که به علائم اولیه توجه کرده و در صورت وجود هر گونه مشکل، به دندانپزشک مراجعه کنید. برای پیشگیری از بیماری لثه، حفاظت از بهداشت دهان و انجام به موقع ویزیت‌های دندانپزشکی ضروری است.
