خونریزی بعد از جراحی لثه | علت، پیشگیری و راه‌های درمان

خونریزی بعد از جراحی لثه یکی از رایج‌ترین نگرانی‌های بیماران است. معمولاً پس از انجام جراحی‌های لثه، از جمله پیوند لثه، برداشت بافت اضافی، یا پاک‌سازی عمیق پریودنتال، مقداری خونریزی طبیعی است. این خونریزی به دلیل ایجاد بریدگی در بافت نرم لثه و فرایند ترمیم بدن اتفاق می‌افتد. اما اگر خونریزی شدید، مداوم یا همراه با علائم غیرعادی مانند التهاب بیش از حد، عفونت یا بوی بد دهان باشد، می‌تواند نشانه‌ی یک مشکل جدی‌تر باشد.

طبق مطالعات منتشرشده در Journal of Clinical Periodontology، خونریزی لثه پس از جراحی معمولاً بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت کاهش می‌یابد، اما در برخی موارد ممکن است تا ۷۲ ساعت طول بکشد. فاکتورهایی مانند مصرف داروهای ضدانعقاد، دیابت، یا عدم رعایت مراقبت‌های پس از جراحی می‌توانند مدت و شدت خونریزی را افزایش دهند. 

در این مطلب، همه چیز را درباره‌ی علل خونریزی بعد از جراحی لثه، روش‌های پیشگیری، و درمان‌های علمی بررسی می‌کنیم. اگر قصد جراحی لثه دارید یا اخیراً این عمل را انجام داده‌اید، حتماً ادامه‌ی مطلب را بخوانید تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنید.

چرا بعد از جراحی لثه خونریزی داریم؟ بررسی علمی مکانیسم خونریزی

خونریزی بعد از جراحی لثه به دلیل بریدگی‌های ایجادشده در بافت نرم لثه و واکنش طبیعی بدن به آسیب رخ می‌دهد. هنگام جراحی لثه، بافت‌های لثه باز می‌شوند و رگ‌های خونی کوچک در این ناحیه دچار پارگی می‌شوند. در شرایط طبیعی، بدن از طریق مکانیسم انعقاد خون، خونریزی را کنترل می‌کند. پلاکت‌ها به محل زخم جذب شده و تشکیل لخته را آغاز می‌کنند. اما در برخی موارد، این فرایند ممکن است به‌درستی عمل نکند.

تحقیقات American Academy of Periodontology نشان داده‌اند که بیماران مبتلا به دیابت و افرادی که داروهای ضدانعقاد مصرف می‌کنند، تا ۵۰٪ بیشتر از افراد سالم در معرض خونریزی طولانی‌مدت بعد از جراحی لثه هستند. همچنین، بیماری‌های لثه‌ی پیشرفته می‌توانند باعث ضعف بافت‌های لثه شوند و خونریزی را افزایش دهند. عوامل تشدیدکننده‌ی خونریزی شامل:

• مصرف داروهای ضدانعقاد مانند آسپرین و وارفارین
• فشار خون بالا که منجر به افزایش خونریزی می‌شود
• عفونت‌های لثه که مانع از لخته‌شدن طبیعی خون می‌شوند
• کمبود ویتامین C و ویتامین K که بر انعقاد خون تاثیر می‌گذارند

کنترل این فاکتورها قبل از جراحی لثه می‌تواند احتمال خونریزی را کاهش دهد. همچنین، استفاده از تکنیک‌های کم‌تهاجمی در جراحی می‌تواند میزان آسیب به بافت‌ها را کاهش دهد و خونریزی را کنترل کند.

خونریزی طبیعی یا غیرطبیعی؟ چه زمانی باید نگران شد؟

مراقبت های بعد از انواع جراحی لثه نقش مهمی در تشخیص طبیعی یا غیرطبیعی بودن خونریزی دارند. خونریزی طبیعی معمولاً در ۶ تا ۱۲ ساعت ابتدایی پس از جراحی وجود دارد و با گذشت زمان کاهش می‌یابد. اما اگر خونریزی شدید، طولانی یا همراه با علائم غیرعادی باشد، ممکن است نیاز به مداخله‌ی دندانپزشکی داشته باشد. بررسی‌های کلینیکی در Harvard School of Dental Medicine نشان داده‌اند که بیمارانی که دچار خونریزی شدید پس از جراحی می‌شوند، در ۷۰٪ موارد یا داروهای ضدانعقاد مصرف کرده‌اند یا دچار بیماری‌های لثه‌ی پیشرفته بوده‌اند. علائم هشداردهنده‌ی خونریزی غیرطبیعی شامل:

• خونریزی که بیش از ۴۸ ساعت ادامه داشته باشد
• خروج مداوم لخته‌های خون از محل جراحی
• احساس طعم آهن یا بوی بد در دهان، که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی عفونت باشد
• خونریزی همراه با التهاب شدید و درد غیرعادی

در صورت مشاهده‌ی این علائم، مراجعه به دندانپزشک ضروری است. همچنین، بیمارانی که فشار خون بالا دارند یا دیابت کنترل‌نشده دارند، باید پیش از جراحی تحت نظارت پزشک قرار بگیرند.

روش‌های پیشگیری از خونریزی بعد از جراحی لثه؛ از مراقبت‌های خانگی تا اقدامات پزشکی

آیا جراحی لثه درد دارد؟ یکی از نگرانی‌های بیماران این است که بعد از عمل، علاوه بر درد، با خونریزی شدید روبه‌رو شوند. درحالی‌که رعایت نکات مراقبتی می‌تواند خونریزی را تا حد زیادی کاهش دهد. مطالعات در British Dental Journal نشان داده که بیمارانی که در ۲۴ ساعت اول پس از جراحی از شستشوی شدید دهان خودداری می‌کنند، تا ۴۰٪ خونریزی کمتری نسبت به سایر بیماران دارند. روش‌های علمی برای پیشگیری از خونریزی:

• استفاده از گاز استریل به مدت ۳۰ دقیقه پس از جراحی برای ایجاد فشار روی محل زخم
• عدم استفاده از نی در ۲۴ ساعت اول، زیرا مکش می‌تواند لخته‌ی خون را جدا کند
• مصرف غذاهای نرم و سرد مانند ماست و اسموتی‌ها برای کاهش تحریک لثه
• اجتناب از مسواک زدن مستقیم روی محل جراحی در ۴۸ ساعت اول

با رعایت این موارد، می‌توان احتمال خونریزی و عوارض ناشی از آن را به حداقل رساند.

درمان خونریزی لثه بعد از جراحی؛ از روش‌های خانگی تا درمان‌های تخصصی

بعد از جراحی لثه چی بخوریم؟ رژیم غذایی مناسب می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش خونریزی و بهبود سریع‌تر لثه داشته باشد. مطالعه‌ای در National Institute of Health نشان داد که مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C، مانند مرکبات و فلفل دلمه‌ای، زمان بهبود زخم‌های لثه را تا ۳۰٪ کاهش می‌دهد. راهکارهای خانگی برای کاهش خونریزی:

• کیسه یخ: استفاده از یخ در ۲۴ ساعت اول برای کاهش التهاب و خونریزی
• چای سیاه: تانن موجود در چای، خاصیت قابض دارد و می‌تواند خونریزی را کاهش دهد
• افزایش مصرف آب برای حفظ رطوبت دهان و جلوگیری از تحریک بافت‌ها

در موارد شدید، دندانپزشک می‌تواند از مواد انعقادکننده مانند ترانگزامیک اسید (TXA) برای توقف خونریزی استفاده کند. همچنین، لیزر‌درمانی یکی از روش‌های مدرن برای کاهش خونریزی پس از جراحی لثه است.

داروها و مکمل‌های مؤثر در بهبود سریع لثه و کاهش خونریزی

مصرف برخی داروها و مکمل‌های غذایی می‌تواند روند بهبود لثه را تسریع کرده و خونریزی بعد از جراحی لثه را کاهش دهد. نقش مواد مغذی در بهبود زخم‌های دهانی در بسیاری از مطالعات علمی مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعات انجام‌شده در Journal of Oral and Maxillofacial Surgery نشان داده است که بیماران با کمبود ویتامین C، ویتامین K و آهن پس از جراحی لثه دچار خونریزی‌های طولانی‌مدت‌تری می‌شوند. به همین دلیل، مصرف این مواد مغذی پیش و پس از جراحی توصیه می‌شود. مهم‌ترین داروها و مکمل‌های مؤثر در کاهش خونریزی و بهبود لثه:

• ویتامین C: باعث تولید کلاژن شده و به ترمیم سریع‌تر لثه کمک می‌کند.
• ویتامین K: نقش مهمی در فرایند انعقاد خون دارد و کمبود آن می‌تواند خونریزی را تشدید کند.
• آهن: کمبود آهن می‌تواند منجر به کاهش تولید سلول‌های خونی و افزایش خونریزی شود.
• دهان‌شویه‌های ضدباکتریایی مانند کلرهگزیدین که از عفونت و التهاب جلوگیری کرده و روند بهبود را تسریع می‌کنند.
• داروهای انعقادکننده مانند ترانگزامیک اسید (TXA) که در موارد خاص برای کنترل خونریزی شدید تجویز می‌شوند.

علاوه بر این، در برخی مطالعات مشخص شده است که مصرف مکمل زینک (روی) تا ۲۵٪ سرعت بهبود زخم‌های دهانی را افزایش می‌دهد. افرادی که دارای بیماری‌های انعقادی یا مصرف‌کننده‌ی داروهای رقیق‌کننده‌ی خون هستند، باید مصرف هرگونه دارو و مکمل را با پزشک خود هماهنگ کنند.

نکات مهم برای جلوگیری از خونریزی در جراحی‌های بعدی

یکی از نگرانی‌های افراد قبل از انجام جراحی لثه، خونریزی پس از عمل است. بسیاری از بیمارانی که یک بار تجربه خونریزی بعد از جراحی لثه را داشته‌اند، به دنبال راه‌هایی برای کاهش خطر خونریزی در جراحی‌های بعدی هستند. بر اساس تحقیقات British Dental Journal، بیمارانی که پیش از جراحی تحت مشاوره‌ی دقیق قرار می‌گیرند و رژیم غذایی و دارویی خود را اصلاح می‌کنند، تا ۶۰٪ کمتر دچار خونریزی طولانی‌مدت می‌شوند.

چگونه خطر خونریزی در جراحی‌های آینده را کاهش دهیم؟

1. ارزیابی وضعیت سلامتی قبل از جراحی: بیماران مبتلا به فشار خون بالا، دیابت یا مشکلات انعقادی باید قبل از جراحی با پزشک خود مشورت کنند.
2. کنترل داروهای مصرفی: داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین، آسپرین و برخی داروهای قلبی می‌توانند خونریزی را افزایش دهند. پزشک ممکن است مصرف این داروها را برای مدت کوتاهی تنظیم کند.
3. انتخاب تکنیک جراحی کم‌تهاجمی: برخی روش‌های جدید، مانند استفاده از لیزر دندانپزشکی، آسیب بافتی را کاهش داده و خونریزی کمتری ایجاد می‌کنند.
4. افزایش دریافت مواد مغذی: مصرف غذاهای سرشار از ویتامین K و آهن قبل از جراحی می‌تواند بدن را برای فرایند ترمیم آماده کند.
5. مراقبت صحیح پس از جراحی: رعایت دقیق توصیه‌های دندانپزشک، مانند عدم شستشوی شدید دهان و استفاده از گاز استریل، می‌تواند از خونریزی‌های غیرضروری جلوگیری کند.

در نهایت، انجام آزمایش‌های انعقادی پیش از جراحی و پیروی از توصیه‌های پزشکی می‌تواند خطر خونریزی را به حداقل برساند و روند بهبود را سریع‌تر کند.

نقش سبک زندگی در کاهش خونریزی لثه و بهبود سریع‌تر زخم‌ها

سبک زندگی نقش کلیدی در کاهش خونریزی بعد از جراحی لثه و تسریع بهبود زخم‌های دهانی دارد. عادت‌های روزمره، از تغذیه گرفته تا بهداشت دهان و دندان، می‌توانند به کاهش التهاب و بهبود سریع‌تر کمک کنند. عادت‌هایی که می‌توانند خونریزی لثه را افزایش دهند:

• سیگار کشیدن: نیکوتین موجب کاهش جریان خون در لثه شده و روند ترمیم را تا ۵۰٪ کندتر می‌کند.
• مصرف الکل: باعث رقیق شدن خون شده و خونریزی را افزایش می‌دهد.
• استرس و اضطراب: استرس زیاد باعث افزایش فشار خون و در نتیجه افزایش خونریزی لثه می‌شود.
• عدم رعایت بهداشت دهان: باقی ماندن باکتری‌ها در محل زخم می‌تواند باعث التهاب و خونریزی بیشتر شود.

سبک زندگی مناسب برای کاهش خونریزی لثه:

• مصرف غذاهای سرشار از ویتامین C و پروتئین برای تقویت بافت‌های لثه و تسریع روند ترمیم.
• نوشیدن آب کافی برای حفظ رطوبت دهان و جلوگیری از خشکی لثه.
• رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان با استفاده از مسواک نرم و دهان‌شویه‌های آنتی‌باکتریال.
• ورزش منظم و کنترل استرس برای کاهش فشار خون و بهبود گردش خون در بافت‌های لثه.

با رعایت این نکات، می‌توان خطر خونریزی لثه را کاهش داد و روند بهبود را سریع‌تر کرد.

خونریزی بعد از جراحی لثه؛ چگونه آن را مدیریت کنیم؟

خونریزی بعد از جراحی لثه یک اتفاق شایع است که معمولاً پس از چند ساعت کاهش می‌یابد، اما در برخی موارد می‌تواند نگران‌کننده شود. مهم‌ترین نکته، تشخیص طبیعی یا غیرطبیعی بودن خونریزی است. رعایت مراقبت‌های دقیق، استفاده از رژیم غذایی مناسب و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای، نقش مهمی در کاهش خونریزی دارند. مطالعات نشان داده‌اند که بیمارانی که از دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده و رژیم غذایی نرم پیروی می‌کنند، ۳۰٪ سریع‌تر بهبود پیدا می‌کنند.

اگر خونریزی شما بیش از حد طول کشید، متوقف نشد یا همراه با علائم التهاب بود، مراجعه به دندانپزشک ضروری است. روش‌هایی مانند استفاده از کمپرس یخ، فشار دادن گاز استریل و اجتناب از مصرف غذاهای سفت، می‌توانند به کاهش خونریزی کمک کنند. با رعایت این نکات، می‌توانید روند بهبودی را تسریع کنید و از عوارض احتمالی جلوگیری کنید.